حرف اضافه ی «سی» در دلواری: بازمانده ای از حروف اضافه ی فارسی باستان یا سرانجام دستوری شدگی اسم؟

نویسندگان

فاطمه نعمتی

سیما نوروزی

چکیده

هدف این پژوهش، توصیف کاربردهای گوناگون نحوی و معنایی حرف اضافه ی «سی» (si) در گویش دلواری- و بررسی پیشینه ی تاریخی آن است. این حرف اضافه  دارای دو کاربرد محمولی و غیرمحمولی است: متمم «سی» غیرمحمولی همیشه ضمیر پی چسبی مفعولی است، ولی متمم های «سی» محمولی نقش های معنایی مختلفی از قبیل مقصد، پذیرنده، ذی نفع، کنش پذیر و غایت دارند. در ارتباط با تاریخچه شکل گیری و کاربرد این حرف اضافه دو فرضیه مطرح می شود. طبق فرضیه اول، «سی» حاصل تحول آوایی حرف اضافه [aɵiy] در فارسی باستان و بسط معانی و کاربرد آن است. وجود حرف اضافه  مشابهی در بافت زبانی مشابه با کاربرد آن در کتیبه داریوش و روند کلی تحول حروف اضافه به صورت های تهی این احتمال را کاهش می دهد. فرضیه دوم ریشه این حرف اضافه را در دستوری شدگی اسم «سوی» و تحول آوایی آن می داند. بنابر شواهد تاریخی از دوره های مختلف تطور زبان فارسی و شواهد گویشی فرضیه دوم محتمل تر است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بحثی در تقسیم حروف اضافه بسیط فارسی (کارکردهای چندگانه پنج حرف اضافه بسیط اصلی)

با ملاحظۀ مبحث حرف اضافه در منابع دستوری زبان فارسی معلوم می‌شود، پنج حرف اضافة بسیط «به، با، بر، از، در» رفتار دستوری چندگانه دارند؛ یعنی گاهی کلمه‌ای مستقل‌اند و متمم می‌سازند و گاه فقط جزئی از یک کل یکپارچه‌اند و متمم نمی‌سازند. اگر کلمۀ پس از آن‌ها متمم باشد یا خاص است یا عام. متمم خاص همان مفعول با‌واسطه است و فقط با فعل متعدی لازم المتمم می‌آید اما متمم عام هرگز مفعول به حساب نمی‌آید ...

متن کامل

«تعلیل» در معانی حروف جرّ عربی و حروف اضافه فارسی

در پژوهش حاضر نگارندگان با تکیه بر دستور زبان عربی و فارسی و نیز بر اساس مطالعات دستورپژوهان و فرهنگ‌نویسان دو زبان، به بررسی مفهوم تعلیل به عنوان یکی از مهم‌ترین معانی مشترک حروف جرّ عربی و حروف اضافه فارسی پرداخته، با اتخاذ روش تحلیلی ـ تقابلی، حروف جرّ و اضافه بیانگر این مفهوم و ویژگی‌های آن‌ها را گزارده‌اند.از دستاوردهای قابل توجه این پژوهش آن است که حروف جرّ و اضافه همیشه در بیان یک معنی خاص،...

متن کامل

تحول حروف اضافه از فارسی باستان تا امروز

تحقیق حاضر یکی از مباحث دشوار دستور زبان فارسی، حروف اضافه را در بر می گیرد. نقش حروف اضافه در زبان فارسی، پیشین? کهن دارد و بخشی از بهترین آثار اندیشه ی بزرگان جهان دانش و ادب به این زبان شیرین نوشته شده است. موضوع پژوهش حاضر تحول حروف اضافه از فارسی باستان تا امروز، حد فاصل دوره های باستان، میانه و نو می باشد. هدف از این پژوهش، لحاظ نمودن دیدگاه های سنتی و دیدگاه های زبانشناسان نوین درمورد ح...

حرف اضافه"?" در حالت حرف اضافه ای و نحوه بیان آن در زبان فارسی

موضوع این پایان نامه به بررسی حرف اضافه«?» در حالت حرف اضافه ای و نحوه بیان معادلهای آن در زبان فارسی اختصاص دارد. حروف اضافه بعنوان اجزای وابسته کلام، در جمله یا کلمات به عنوان ابزاری برای تابعیت نحوی اسامی بوسیله کلمات دیگر به کار می رود. در زبان فارسی حروف اضافه بیشتر به عنوان ابزاری برای بیان معنی هایی مورد استفاده قرار می گیرند که در زبان روسی به کمک سیستم هدایت نحوی بیان می شوند. حروف ...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی( علمی - پژوهشی)

ناشر: دانشگاه بوعلی سینا

ISSN 2252-0740

دوره 5

شماره 9 2015

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023